Op 4 oktober start de Kinderboekenweek. Het thema “Bij mij thuis” is natuurlijk een uitgelezen thema om aandacht te besteden aan de kinderen hun thuistalen en -culturen. Op deze pagina vind je de volgende informatie:
- Thematitels Kinderboekenweek in andere talen. Lees meer…
- Tips voor het werken met “Samen zijn we thuis” (Stephanie Parsley Ledyard) Lees meer…
- Tips voor het werken met “De wereld op een moment” (Ben Lerwill) Lees meer…
- Tips voor het werken met “Iedereen telt mee” (Kristin Roskifte) Lees meer…
- Nederlandstalige inclusieve thematitels Lees meer…
- Tips voor het werken met “Kinderen van ver” (Martine Letterie) Lees meer…
- Activiteiten met (andere) anderstalige boeken op school. Lees meer…
Anderstalige boeken aanschaffen voor de klassen/schoolbibliotheek. Lees meer…
Thematitels in andere talen
Wist je dat een aantal titels ook te krijgen zijn in andere talen? Het is heel waardevol als kinderen een boek ook in hun eigen taal kunnen lezen (of voorgelezen krijgen) op school of (via school) thuis!
Weten waarom dit waardevol is? En hoe dit te organiseren? Lees verder onder de boeken!
Het prachtige boek “Samen zijn we thuis” van Stephanie Parsley Ledyard is in het Engels (originele taal), Koreaans en Chinees te krijgen.
Geïnteresseerd in het boek in een van deze talen? Neem dan contact op met ons op door hier te klikken
“De wereld op een moment” van Ben Lerwill is in de volgende talen verkrijgbaar: Engels (originele taal) en Duits
Geïnteresseerd in het boek in een van deze talen? Neem dan contact op met ons op door hier te klikken
“Iedereen telt mee” van Kristin Roskifte is te krijgen in de volgende talen (op alfabetische volgorde): Catalaans, Chinees, Deens, Engels, Fins, Frans, IJslands, Italiaans, Japans, Oekraïens, Pools, Russisch, Sloveens, Spaans, Tjechisch, Turks en Zweeds
Dit boek direct in het Oekraïens aanschaffen? Klik hier
Wil je het boek aanschaffen in een van de andere talen? Neem dan contact op met ons op door hier te klikken.
Waarom is het waardevol kinderen een boek in hun eigen taal te laten lezen, of voorgelezen krijgen?
- Door ouders thuis een van de thematitels in de thuistaal voor te laten lezen, snapt een kind dat het Nederlands nog niet volledig begrijpt, hetzelfde boek in het Nederlands daarna beter (preteaching).
- Daarnaast geldt, in het algemeen, dat met een goede beheersing van de thuistaal, het leren van Nederlands gemakkelijker gaat. En lezen, of voorgelezen worden in de thuistaal, is de meest effectieve manier om een taal (beter) te leren
- Het stimuleren van het lezen, of voorgelezen worden in de thuistaal door de kinderopvang of school, heeft een positief effect op het zelfbeeld van een kind. Als opvang of school geef je daarmee namelijk het signaal: jij mag er zijn met je thuistaal en -cultuur! Oftewel, jouw taal, jouw cultuur is ok, we respecteren en waarderen jouw thuistaal. Ook heeft dit signaal een positief effect op de samenwerking met ouders, wat op zijn beurt weer een positief effect heeft op de ontwikkeling van het kind
- Door het lezen en voorgelezen worden in de thuistaal, onderhoudt het kind de taal. Hierdoor kan het makkelijk contact houden met ouders, grootouders en andere familie, in Nederland of in het land van herkomst. Een goede band met je familie, is weer belangrijk voor het ontwikkelen van je identiteit, een positief zelfbeeld en daarmee zelfvertrouwen. Dit alles heeft weer een positief effect op de ontwikkeling van een kind. Door zelfvertrouwen durft een kind bijvoorbeeld eerder uitdagingen aan te gaan en daardoor ontwikkelt het zich beter. Maar ook stelt een goede beheersing van de thuistaal het kind in staat de thuiscultuur beter te leren kennen. Taal is immers de drager van een cultuur.
Hoe organiseer je het lezen/voorlezen in andere talen?
Je kunt vragen om ouders thuis het boek voor te lezen en er over te praten voor je het in de klas gaat voorlezen (preteaching). Je kunt ook anderstalige ouders vragen om op school, in de klas in de thuistaal te komen voorlezen. Dit zullen de kinderen van die ouders niet alleen geweldig vinden, net als de ouders. Ook vinden Nederlandstalige kinderen het vaak reuze interessant om een boek in een andere taal te horen en een ander schrift te zien!
Hieronder vind je per thematitel tips om met de boeken te werken, voor zowel in het Nederlands als in andere talen. Geef de informatie evt. door aan de ouder(s)/andere voorlezers!
Tips voor het werken met “Samen zijn we thuis” (Stephanie Parsley Ledyard)
Korte omschrijving van het boek
Dit boek gaat over verhuizen en over wat thuis nu echt thuis maakt. Verhuizen kan best spannend zijn: de plek verlaten die je altijd thuis hebt genoemd. Maar het gezin uit het verhaal komt erachter dat het vooral de mensen om je heen zijn die zorgen dat je je echt thuis voelt. Een poëtisch prentenboek dat er over gaat dat thuis veel meer is dan een huis, een raam, een deur, een kleed. Het zijn de mensen van wie je houdt, die van een huis een thuis maken!
Interactief voorlezen
Het boek is een mooi vertrekpunt om te praten over verhuizen, eventueel vanuit een ander land. Hoe het voelt om te verhuizen en hoe mensen om je heen er aan kunnen bijdragen om je (weer) thuis te gaan voelen.
Je kunt het thema breder trekken door ook te praten over op vakantie gaan – een mini-verhuizing- of over heimwee als je op vakantie bent of bij iemand anders logeert. Ook kun je het dan vervolgens hebben over het ontdekken van andere gewoontes (eten, kleding, dagindeling.) in andere landen, of bij andere mensen thuis.
Voor het voorlezen
Laat de kinderen kijken naar de voorkant van het boek. Waar zou het boek over gaan? Lees de titel voor. Waar denk je nu dat het over gaat?
Tijdens (of na) het voorlezen
Je kunt de volgende vragen stellen
- Waar word jij blij van als je thuiskomt? Is het iets dat je ziet, of is het een knuffel van iemand, of je huisdier? Oftewel, wanneer voel je je echt “thuis”?
- Wanneer eten jullie samen met allemaal mensen? Bijvoorbeeld bij een feest? En wat eten jullie dan allemaal?
- Zijn er dingen die je samen doet thuis? Met wie doe je dit dan?
- Als je naar bed gaat, zijn er bepaalde dingen die je altijd doet
- Heb jij een huisdier? Zo ja, mag jouw huisdier bij jou slapen?
- Wie is er wel eens verhuisd?
- Zo ja: Hoe vond je dat? Hoe was het om afscheid te nemen? Van je oude huis, van mensen? Wie verhuisde er mee? Liet je ook mensen achter met wie je eerst woonde? Hoe voelde dat? Was er iemand of iets dat je hielp als je je verdrietig voelde? Ben je nog steeds wel eens verdrietig? Hoe was het dat alles nieuw/anders was? Wat was er precies anders of nieuw? Hoe voelt het nu?
- Zo nee: hoe zou je het vinden om te verhuizen? Zou je kunnen wennen op een nieuwe plek? Wie/wat zou je missen?
Lesideeën en activiteiten
Tekenen/fotograferen, vertellen, oriëntatie op schrijven
Wie zijn de belangrijke personen in jouw huis die jou thuis doen voelen? Teken ze of maak foto’s van ze. Ouders of de leerkracht kan er informatie bijschrijven (naam, relatie tot kind). Kinderen kunnen vertellen over de voor hun belangrijke mensen
Ouders vertellen
Je kunt ouders vragen te komen vertellen over hoe het was om te verhuizen met hun kind(eren). Aan ouders die uit een ander land naar Nederland zijn verhuisd, kun je specifiek vragen om te vertellen over hoe zij het hebben ervaren naar een ander land te verhuizen en hoe het was, en is, om nu in Nederland te wonen.
Vragen die je de ouders kunt stellen/die ouders kunnen voorbereiden:
- Wat misten ze in het begin, en wat juist niet?
- Wat was er allemaal anders vergeleken met waar ze eerst woonden?
- Waar moesten ze aan wennen?
- Hoe voelden ze zich in het begin? En hoe voelen ze zich nu?
Tip: Geef de ouders de tip om bij de belevingswereld van de kinderen te blijven. Vraag ouders te vertellen over voor de kinderen herkenbare dingen, zoals: thuis, op school, in de winkel, op de sportclub. Probeer ervoor te zorgen dat het niet te zwaar wordt, dat er ook kan worden gelachen. Vraag ook om over overeenkomsten te vertellen!
Het kind/de kinderen van de ouder die vertelt, kan/kunnen natuurlijk aanvullen hoe het voor hun was!
.
Tips voor het werken met “De wereld op een moment” (Ben Lerwill)
Korte omschrijving
In “De wereld op één moment” staan elf kinderen centraal. In Mexico zit Javier te ontbijten, maar precies op dat moment is het voor Esther in Ghana lunchtijd. En Suzi in Australië? Zij ligt op dat moment nog lekker te slapen.
Dit boek neemt je op een en dezelfde dag mee de wereld rond. Zo leren kinderen over de verschillende delen van de wereld, de tijdsverschillen daartussen, en wat kinderen dus gelijktijdig, maar op verschillende plekken, doen.
Thema’s zijn: alledaagse gewoontes in verschillende culturen en verschillen en overeenkomsten qua school, het weer en de tijd.
Interactief voorlezen
Het boek geeft aanleiding om te praten over de verschillen en overeenkomsten tussen de kinderen in de verschillende landen/culturen. Vervolgens kun je het ook hebben over de verschillen en overeenkomsten bij de kinderen uit de groep thuis.
Voor het voorlezen
Laat de voorkant zien en vraag wat de kinderen zien. Waar zou het boek over gaan? Wat valt je op aan de kinderen? Op wie lijk jij?
Tijdens (of na) het voorlezen
Je kunt de volgende vragen stellen en onderwerpen aan de orde stellen. Je kunt de vragen verspreiden over meerdere dagen en dit doen naar aanleiding van (een) specifieke bladzijde(s).
- Hoe gaat het bij jou thuis?
– Hoe ontbijt jij? Wat voor eten heb jij in huis?
– Hoe ga jij naar school?
– Kan je tellen in andere talen?
– Spreek jij thuis andere talen?
– Wat eet jij tussen de middag?
– Ga jij wel eens naar de bibliotheek? Wat voor boeken lees je graag?
– Waar lees jij het liefst?
– Over spelen: Wat speel jij het liefst? En met wie?
– Wat is doe jij voor je naar bed gaat?
– Hoe ziet jouw kamer eruit?
– Wat zijn jouw hobby’s/wat is jouw lievelingssport? Bespeelt iemand een instrument? Zijn er kinderen die bijzondere hobby’s hebben? Of een bepaalde dans beoefenen? Of een specifieke sport? Of zou je graag iets van dit alles doen?
Hoe gaat het bij jou op school?
– Wat trek jij voor kleren aan naar school?
– Waarom zijn er scholen waar je een uniform moet dragen? Hoe zou jij dat vinden? Hoe denk je dat de kinderen dat vinden die op zo’n school zitten? - Praten over het weer:
Hoe is het weer in Nederland En wat weet je van het weer in andere landen (door bijvoorbeeld vakantie/familiebezoek)? - Praten over tijdzones:
Hebben sommige kinderen ervaring met familieleden die in een andere tijdzone wonen? Waar het middag of avond is als het bij ons ochtend is, of andersom?Het boek legt uit hoe dit kan. Tip 1: Je kunt nog concreter maken door een wereldbol te laten zien die je om zijn as laat draaien en een felle lamp (als ware de zon) die er op schijnt!
Tip 2:Het feit dat de aarde draait, kun je uitleggen aan de hand van het kijken naar een zonsopgang of zonsondergang. Mogelijk hebben kinderen de zon “zien zakken”. Of hebben ze gemerkt dat de zon ’s ochtends wel in de kamer schijnt, maar later op de dag niet. Je kunt aan de hand van deze ervaringen uitleggen dat het dan wel lijkt of de zon beweegt, maar dat het de aarde is die beweegt, die draait, met ons erop en niet de zon. En dat we daar, gek genoeg, niks van van merken. - Praten over de wereldkaart:
In het boek staat een wereldkaart waar je kunt laten zien waar Nederland ligt. Ook kun je andere landen aanwijzen waar kinderen familie hebben wonen. Wie weet is er iemand die al zelf kan aanwijzen? Hoe lang is het met de auto/vliegtuig/…?
Aandachtspunt: benoem expliciet dat er veel verschillen zijn tussen mensen op de wereld, maar ook veel overeenkomsten!
Les ideeën en activiteiten
Familiemuur maken
Vraag kinderen en/of ouders foto’s te maken van alledaagse dingen in de thuissituatie. Deze foto’s worden (eventueel door jou) geprint en op de muur (-> de “Familiemuur”) gehangen. Deze muur is vervolgens een mooi vertrekpunt om te praten over de verschillen en overeenkomsten bij de kinderen thuis. Denk daarbij aan meubels, inrichting, spullen, gewoontes, eten, enz.
Spelen in de hoeken
Vraag kinderen dingen mee te nemen van huis om (tijdelijk) in de hoeken toe te voegen (huishoek, winkelhoek, keukentje). Denk aan dingen uit de keuken, dingen voor in een winkeltje om mee te spelen zoals bijvoorbeeld verpakkingen met een ander schrift erop (van bijvoorbeeld couscous, met het Arabische teksten erop), een tajine etc.
Voor de spullen in de hoek worden toegevoegd, kunnen de kinderen uitleggen wat iets is of je kunt aandacht besteden aan bv. andere letters op een verpakking. Je kunt natuurlijk ook zelf bepaalde dingen meenemen!
Thuistalen zichtbaar maken
Het zichtbaar maken van de verschillende (streek)talen die in de groep worden gesproken, kun je op de volgende manieren doen:
- Welkomstwoorden in verschillende talen op de deur of aan de muur hangen. Je kunt ouders vragen hierbij te helpen of gebruik Google Translate. Lukt het de kinderen om de woorden na te zeggen of ze zelfs uit het hoofd te leren?
- Een bord maken met daarop foto’s van de kinderen met daarbij een vlag/ vlaggen van het land/de landen/de streek waar de taal die ze spreken vandaan komt, hun naam in de thuistaal en een favoriet woord in die taal met de Nederlandse vertaling erbij. Lukt het de kinderen de woorden na te zeggen?
- Memory maken en spelen met welkomstwoorden in verschillende talen (natuurlijk in ieder geval de talen van de kinderen uit de groep!). Ook al kunnen de (meeste) kinderen nog niet lezen, ze kunnen wel goed kijken welke woorden er hetzelfde uitzien!
- Heb je anderstalige boeken in de groep? Probeer dan samen met de kinderen te matchen: welke welkomstwoorden die in de groep hangen horen bij welke boeken in dezelfde taal?
Activiteiten met de wereldkaart
Hang de wereldkaart op en laat de kinderen naar de kaart kijken en praat erover. Weten ze wat het is, herkennen ze de wereldkaart als zodanig? Kunnen sommige kinderen landen noemen? Misschien kunnen sommige kinderen een land aanwijzen, en anders kun jij dat doen. Je kunt verder de volgende vragen stellen (indien van toepassing):
- Waar hebben kinderen eerder gewoond?
- Waar hebben kinderen familie wonen?
- In welk land ben je wel eens geweest?
- Wat is in die landen anders dan in Nederland? Wat is hetzelfde?
Je kunt met draden wol in een kleur die goed opvalt het volgende doen: plak het ene uiteinde van het touwtje op de kaart op een land waar een kind vandaan komt/wel eens is geweest. Het andere uiteinde plak je net naast de kaart. Op het uiteinde van het touwtje naast de kaart kun je een briefje plakken met daarop bepaalde informatie, zoals de naam van het kind dat er heeft gewoond of is geweest. Ook kun je nog extra informatie toevoegen, al dan niet in een klein tekeningetje, zoals bv. wat in dat land opvallend was, wat voor weer het was, enz.
Tips voor het werken met “Iedereen telt mee” (Kristin Roskifte)
Omschrijving van het boek
Dit boek is een zeer origineel en bijzonder prentenboek voor wat oudere kinderen. Het is een boek dat je laat kijken, fantaseren en nadenken; over jezelf en over anderen.
Op het overgrote deel van de bladzijdes vind je een getal, dat correspondeert met het aantal mensen op de plaat. De personages komen op sommige platen terug en raken met elkaar verweven. Een voorbeeld: Op de bladzijde met nummer 2 is het volgende te zien: een jongetje en een man (het jongetje stond ook al op de bladzijde met een 1). Daaronder de zin: “Een van hen zegt iets wat de ander zijn leven lang zal onthouden.” ….
Zonder dat je het wil, gaan je hersenen “aan”. Want: wie van de twee zegt het? En wat zijn ze van elkaar; vader en zoon? Of oom en neef, of…. En wat zou diegene dan precies zeggen? Heb ik zelf ook wel eens iets van iemand gehoord dat ik nooit meer zal vergeten?
De titel komt terug op de laatste bladzijde met een nummer, nl. het nummer 7.500.000.000. Daar staat: “Zeven en een half miljard mensen op dezelfde planeet. Elk afzonderlijk hebben ze hun eigen, unieke verhaal. Iedereen telt. Ook jij!”
De allerlaatste bladzijdes zijn zoekopdrachten van de mensen die eerder in het boek stonden. Met tussendoor filosofische vragen, zoals “Wat is waar?”, “Wat hebben alle mensen gemeen?”, “Is de wereld groot of klein?” en “Wat is de zin van het leven?”.
Het boek geeft aanleiding om na te denken en te praten over wat mensen denken, voelen, wat hen drijft, wat ze wel of niet zeggen, en of, en zo ja, hoe je dit (al dan niet) kunt zien aan. Om na te denken en te praten over vooroordelen, het niet goed “lezen” of begrijpen van mensen, over mensen die hun gevoelens verbergen, en wat datgene dat jij denkt over de ander, eigenlijk over jou zegt…
Kortom: dit boek heeft alles te maken met de (thuis)cultuur en diversiteit en gaat over overeenkomsten en verschillen. Over dat hoe jouw thuissituatie, thuistaal of thuiscultuur ook is, we allemaal bepaalde drijfveren, gevoelens en gedachten hebben en dat de manier waarop we die drijfveren, gevoelens en gedachten uiten, iets is dat verschillend kan zijn met sommige mensen, en hetzelfde bij andere! Het gaat ook over ons eigen referentiekader: hoe we dingen zien, interpreteren, vanuit onze eigen achtergrond/cultuur.
Samen lezen
Dit boek is geen boek om achterelkaar (voor) te lezen. Er is te veel te zien, te veel om over na te denken, te veel om te bespreken.
Je kunt daarom de groep het beste een plaat uit laten kiezen of er zelf één kiezen, passend bij de groep of het lesprogramma. Kinderen kun je een plaat laten kiezen door ze te laten bladeren door het boek. Tip: spreek van tevoren de tijd af die ze daarvoor hebben. Je kunt een plaat kopiëren en nog verder vergroten. Of een plaat scannen en projecteren op het digibord.
Omdat er veel te zien is en de kijkplaten gedetailleerd zijn, kun je er ook voor kiezen om de platen in kleine groepjes te laten lezen, bekijken en bespreken. Je kunt alle groepjes dezelfde plaat geven, en later klassikaal bespreken, of je geeft de groepjes verschillende platen en laat eventueel de groepjes later aan elkaar over de platen laten vertellen. =
Lesideeën en activiteiten
Het boek in andere talen inzetten
Dit boek is in heel veel talen vertaald, dus een mooi boek om in meerdere talen aan te schaffen- en dan natuurlijk in de talen die de kinderen in je groep thuis spreken!
Wat kun je met hetzelfde boek in verschillende talen doen:
- Vraag anderstalige/meertalige ouders het boek in hun eigen taal thuis voor te lezen en er met hun kind over te praten. Vraag de ouder elke dag bijvoorbeeld een, of een paar kijkplaten te lezen en te bespreken. Stem eventueel af met wat je in de klas doet. Een ouder kan bijvoorbeeld een bepaalde bladzijde de dag voordat je diezelfde plaat in de klas behandelt, lezen en bespreken met zijn/haar kind (preteaching). Als het kind het Nederlands nog niet helemaal beheerst, snapt hij in ieder geval waar het over gaat en kan hij de koppeling maken tussen zijn/haar eigen taal en het Nederlands, wat goed is voor het leren van de taal.
- Vraag anderstalige/meertalige ouders het boek in hun eigen taal op school voor te lezen en te bespreken. Wie weet zijn er kinderen die ook de taal van de ouder kennen of beheersen, of vinden kinderen het mooi om de oudere en andere kinderen in een andere taal te horen lezen en praten.
- Heb je 1 anderstalige/meertalige ouder, dan kun je tweetalig voorlezen. Om de beurt lees je voor, en praat je beurtelings over de plaat. Je kan vragen of de kinderen woorden horen in de twee talen die op elkaar lijken. Je kunt er ook voor kiezen in twee aparte groepjes voor te lezen en te praten; een groep in het Nederlands en een groep in een andere taal. Kinderen kunnen zelf kiezen bij welk groepje ze gaan zitten. Misschien zijn er kinderen in de groep zijn die dezelfde taal spreken. Sommige kinderen die normaliter wat stiller zijn, kunnen ineens enorme kletskousen blijken te zijn in hun eigen taal! Maar ook kinderen die de taal niet kennen vinden het soms leuk om bij het groepje te gaan zitten die in een andere taal lezen en praten. Ook goed om eens te ervaren hoe dat is!
- Laat de kinderen ook de verschillende schriften met elkaar vergelijken, en ook de uitspraak. Wat zijn verschillen en overeenkomsten in schrift, in uitspraak? Kunnen kinderen erachter komen welk boek in welke taal is? Tip: laat zien hoe je de Google Translate app kunt gebruiken om erachter te komen in wat voor taal een boek geschreven is Dit doe je zo: Stel in: “taal herkennen”, maak een foto van de tekst en Google vertelt je welke taal het is en vertaalt het in een taal die je instelt (bijvoorbeeld naar het Nederlands). De tekst kan je ook laten voorlezen: stuur de foto naar Google Translate en druk op het luidsprekertje. Spelenderwijs leren kinderen zo ook de functies van Google Translate kennen!
- Woordjes leren
De kinderen kunnen (elkaar?) een (paar) woord(en) in andere talen leren spreken, schrijven en lezen.
Gebaren vergelijken
De betekenis van gebaren die we gebruiken in onze communicatie verschillen soms per cultuur. Dat kan voor misverstanden en zelfs onbedoelde beledigingen leiden!
Laat de kinderen bedenken welke gebaren ze kennen en wat ze betekenen.
Vraag ook of de kinderen ervaring hebben met gebaren in andere landen/culturen. Hebben ze ook ervaring met misverstanden of beledigingen? Je kunt ze een over een paar gebaren vertellen (en laten zien) die in verschillende culturen verschillende dingen betekenen.
Informatie vind je o.a. op de volgende websites:
https://www.globaltalk.nl/blog/non-verbale-communicatie-in-verschillende-culturen/
https://www.anwb.nl/vakantie/reisvoorbereiding/7-handgebaren-die-je-in-het-buitenland-niet-moet-maken
https://www.yuqo.nl/gebaren-waarmee-u-mogelijk-mensen-beledigt/
https://www.flair.be/nl/self-love/mind-body/pas-op-met-deze-gebaren-in-andere-landen/
Manier van communiceren vergelijken
Ook de manier waarop we communiceren verschilt per cultuur. Wij Nederlanders staan bekend als heel direct, of bot. Engelsen staan bekend als juist heel beleefd. In Azië, zo wordt gezegd, zeggen mensen vrijwel nooit nee en praten ze zachter dan in het Westen. Italianen communiceren volgens Nederlanders met veel gebaren en veel passie. En zo zijn er veel meer uitspraken over hoe verschillende mensen communiceren.
Ook hier kun je met de kinderen over de praten. Op wat voor manier wordt er bij hun thuis gepraat? Is dat heel anders dan op school of heel anders dan bij andere kinderen thuis? Kan je alles tegen je ouders zeggen? En als ze boos zijn, hoe praten jouw ouders dan? Kloppen bovenstaande uitspraken volgens de kinderen? Enz.
Op zoek naar Nederlandstalige, inclusieve boeken?
Op bladzijde “Nederlandstalige inclusieve kinderboeken” van deze website vind je een lijst met uitgevers die zich gespecialiseerd hebben in deze boeken. We verwijzen je graag naar deze uitgevers als je op zoek bent naar dergelijke boeken.
Klik hier om direct naar deze pagina te gaan.
Nederlandstalige, inclusieve thematitel “Kinderen van Ver” (Martine Letterie)
Een van de thematitels van de kinderboekenweek is het (Nederlandstalige) boek “Kinderen van Ver” van Martine Letterie. Dit is een boek met verschillende verhalen waarin kinderen met een vluchtelingenachtergrond de hoofdrol spelen. De verhalen zijn gebaseerd op gesprekken met kinderen die gevlucht zijn uit Syrië en Afghanistan. Kinderen met een vluchtelingenachtergrond zullen zich in deze verhalen herkennen. Het is een prachtig, indringend boek. Het boek geeft aanleiding om te praten over hoe kinderen in andere landen wonen, hoe het is om je huis te moeten verlaten, te moeten vluchten en hoe het is om te wonen in een tentenkamp of azc.
Hieronder lees je meer over deze thematitel en wat je er allemaal in de klas mee kunt doen.
Tips voor het werken met “Kinderen van ver” (Martine Letterie)
Omschrijving van het boek:
Samuel, Tamar, Azad en Fatima zijn doodgewone kinderen uit Syrië/Afghanistan. Tot er oorlog uitbreekt en ze alles en iedereen die ze kennen moeten achterlaten. Op zoek naar een plek waar ze veilig zijn.
Tip 1: in plaats van het hele boek voor te lezen, kun je het verhaal van één kind kiezen om voor te lezen en daarover te praten. De rest van het boek kan zelfstandig gelezen worden door goede lezers of heel gemotiveerde lezers. Je kunt natuurlijk ook alle verhalen lezen, maar dan ben je waarschijnlijk wel langer bezig dan de Kinderboekenweek duurt.
Onder “Lezen” vind je samenvattingen van de verschillende verhalen in het boek, zodat als je hebt besloten één verhaal te kiezen om voor te lezen in de klas, je gemakkelijker een keus kunt maken.
NB:
Houd er rekening mee dat als je gevluchte kinderen in de klas hebt, dit boek voor hen (te) confronterend kan zijn of dat kinderen het juist fijn vinden dat “hun” verhaal, of een verhaal over een vluchteling wordt verteld. Je kunt dit het beste vooraf met het kind bespreken. Ook kun je dan bespreken welk verhaal het kind voorgelezen zou willen hebben.
Tip: lees de verhalen van tevoren, je kunt er ook zelf geëmotioneerd van raken, net als de kinderen.
Lezen
Je kunt uit dit boek 1 verhaal uitpikken en dit in hoofstukken voorlezen (bv. elke dag een hoofdstuk). Bij het voorlezen van een hoofdstuk kun je tussendoor of erna vragen stellen over het verhaal.
NB: Kies je ervoor om één verhaal te lezen, lees dan ook het stukje uit Hoofdstuk 5 en 6 waar het kind iets zegt over de tijd in Nederland en zijn of haar toekomstdroom.
Een andere optie is om met meerdere voorlezers (denk aan ouders, kinderen uit groep 7/8) in kleinere groepjes de verschillende verhalen voor te lezen, mogelijk verdeeld over een aantal dagen. Na het voorlezen kunnen de groepjes de verhalen delen met de andere groepjes door “hun” verhaal vertellen en/of het verhaal in een stripverhaal of tekening vertellen.
De verschillende verhalen uit het boek samengevat:
Het verhaal van Samuel (22 blz) beschrijft hoe hij woonde in Syrië voor de oorlog, tijdens de oorlog en verhaalt van de reis naar Turkije en eindigt vlak voor het moment dat ze op een boot stappen naar Europa.
Het verhaal van Fatima (21 blz) beschrijft hoe Fatima uit Syrië, als de oorlog al begonnen is, eerst tijdelijk wordt ondergebracht bij haar opa en oma op het platteland waar het veiliger is. Ze mist haar ouders. Later is ze in haar huis in de stad als de oorlog daar toeslaat. Ze woont vervolgens in een tentenkamp in Turkije, gaat lopend op weg naar Europa, wordt in Hongarije opgepakt en teruggebracht naar een tentenkamp in Griekenland, maar uiteindelijk gaat ze met een bus richting Nederland. Haar verhaal eindigt in Duitsland, dicht bij de grens van Nederland, waar haar moeder en zusje zijn.
Het verhaal van Azad (16 blz) Op een dag als ze thuis zitten te eten in Afghanistan, valt de Taliban binnen en neemt zijn vader mee. Zijn vader keert terug maar wordt vervolgens weer opgepakt om voorgoed te verdwijnen. Azad vlucht met zijn broer. Een jarenlange tocht die begint te paard door de bergen en eindigt met een boottocht: de route des doods. Na angstaanjagende momenten, o.a. een push back, eindigt zijn vlucht op een strand in Griekenland.
Het verhaal van Tamar (12 blz) Tamar vlucht met haar familie uit Afghanistan omdat haar vader voor het Nederlandse leger heeft gewerkt. Nu de Taliban aan de macht is, loopt hij gevaar. Ook is het voor vrouwen en meisjes niet fijn leven onder het regime van de Taliban. Nederland helpt met de vlucht: er staat een vliegveld voor hen klaar. Dan moeten ze wel eerst door een riool.
Na de verhalen van de kinderen komen alle kinderen terug in het hoofdstuk “In Nederland” en lees je hoe het de kinderen verder is vergaan en hoe het is nu ze in Nederland wonen.
Samuel woont in een AZC en je leest hoe dat voor hem, en andere mensen met wie hij woont, is. Mooi weer spelen naar de achterblijvers toe, het wachten, de onzekerheid, de angst om te worden teruggestuurd terwijl er in Syrië niks over is van huis of stad, de overlast van andere bewoners die kampen met stress. Maar ook dat hij naar school gaat, leert schrijven (in het Nederlands, dus zijn opa in Syrië in het Arabisch schrijven lukt niet), en een vriend heeft met wie hij voetbalt. In het deel Suikerfeest” van dit hoofdstuk viert hij ook nog Suikerfeest met de nieuwe buren.
Fatima woont in Ter Apel in de noodopvang. Ze is verdrietig omdat ze haar moeder en zusje nog niet hebben kunnen vinden. Maar dan…
Azad woont met zijn broer als minderjarige asielzoeker in een AZC, en ze moeten vaak verhuizen. Hij mist zijn moeder, maar gelukkig is zijn broer er.
Tamar woont met haar familie in een noodopvang als het Oud en Nieuw is. Ze schrikken zich een ongeluk als het vuurwerk losbarst.
Het laatste hoofstuk “Samen” speelt in de taalklas, waar de kinderen samen in zitten. Ze tekenen daar allemaal wat ze later willen worden.
Lesideeën en activiteiten
Vrij schrijven en/of tekenen
Het boek kan een hoop emoties oproepen. Je kunt de kinderen hun emoties laten verwerken door voor zichzelf vrij te tekenen en/of te schrijven over het boek.
Schrijfopdrachten – potpourri
Je kunt de kinderen een specifieke schrijfopdracht geven. Je kunt ze laten kiezen uit een aantal vragen, zoals:
- welk stuk vond je het spannendst?
- wat weet je nu dat je nog niet wist?
- waar werd je verdrietig van?
- waar werd je vrolijk van?
- wat zou jij doen als?
Je kunt een aantal vragen op een strookje papier schrijven, deze vouwen en in een pot doen en de kinderen “trekken” zo hun opdracht.
De kinderen kun je daarna, als ze dat zelf willen, laten vertellen/voorlezen over wat ze hebben getekend en/of geschreven. Dat kan aan de hele groep/in kleine groepjes/in duo’s.
Project “Bekend maakt Bemind” uitnodigen op school
Je kunt Vluchtelingenwerk vragen met hun project: “Bekend maakt Bemind” in de groep te komen. Dit is een (gratis) project waarbij iemand met een vluchtelingenachtergrond samen met een gespreksleider naar school komt en zijn/haar verhaal vertelt: van hoe het leven was voor de vlucht, waarom hij/zij is gevlucht, over de vluchtreis en over het leven nu, in Nederland. Daarna gaat de groep met de vluchteling in gesprek. Er is een (digitale) toolbox die je als leerkracht van tevoren krijgt waarmee je het bezoek evt. kunt voorbereiden.
Thuistalen zichtbaar maken
Het zichtbaar maken van de verschillende (streek)talen die in de klas worden gesproken kun je op de volgende manieren doen:
- Welkomstwoorden in verschillende talen op de deur of aan de muur hangen (je kunt ouders vragen hierbij te helpen of gebruik Google Translate). Lukt het de kinderen om de woorden na te zeggen of deze uit het hoofd te leren?
- Een bord maken met daarop foto’s van de kinderen met daarbij een vlag/ vlaggen van het land/de landen/de streek waar de taal die ze spreken vandaan komt, hun naam in de thuistaal en een favoriet woord in die taal met de Nederlandse vertaling. Let op: streektalen zijn ook talen! Lukt het de kinderen de woorden na te zeggen?
- Memory maken en spelen met welkomstwoorden in verschillende talen (natuurlijk in ieder geval de talen van de kinderen uit de groep!)
- Heb je anderstalige boeken in de groep? Probeer dan samen met de kinderen te matchen: welke welkomstwoorden die in de klas hangen horen bij welke boeken in dezelfde taal?
Familiemuur
Maak een familiemuur: kinderen en ouders maken foto’s van alledaagse dingen in de thuissituatie en de foto’s worden (eventueel door jou) geprint. Dit is een mooi vertrekpunt om te praten over inrichting, spullen, gewoontes, eten, talen, feesten en de verschillen en overeenkomsten tussen de kinderen thuis
Activiteiten met (andere) anderstalige boeken op school
Lezen
- Kinderen met een andere thuistaal kunnen de klas laten horen hoe hun taal klinkt door een (stukje van een) anderstalig boek voor te lezen. Je kunt ook gebruik maken van tweetalige boeken. Twee kinderen (of een kind en de leerkracht) lezen dan hetzelfde boek voor, bv. om de beurt een alinea of bladzijde; de een in de andere taal en de ander in het Nederlands.
- Zijn de kinderen te jong om zelf te lezen, of kunnen kinderen hun thuistaal niet lezen of willen ze dit niet, dan kun je ouders met een anderstalige/meertalige achtergrond vragen om te komen voorlezen in de klas. Zo kunnen alle kinderen de taal horen en het bijhorende schrift zien. Je zult zien dat anderstalige/meertalige kinderen en hun ouders het leuk vinden om dit te delen met anderen! En de eentalige, Nederlandstalige kinderen zullen het reuze interessant vinden, en merken dat het niet bij iedereen thuis gaat zoals bij hun thuis. Kortom, ze krijgen een bredere blik op de wereld en meer begrip en acceptatie voor elkaar.
- Zijn er veel verschillende thuistalen in de klas? Vraag dan alle ouders die een andere taal spreken om te komen voorlezen in hun thuistaal en laat de kinderen rouleren langs de verschillende voorlezers in groepjes. Je kunt evt. eenzelfde boek in verschillende talen aanschaffen, zoals bv. Rupsje Nooitgenoeg van Eric Carle (vertaald in 63 talen) of een van de andere boeken die je kunt vinden op deze website bij de categorie zelfde titel, meerdere talen (klik hier om daar direct heen te gaan). Maar verschillende boeken laten voorlezen, evt. met duidelijke illustraties zodat kinderen min of meer snappen waar het over gaat, is ook leuk!
Na het voorlezen in verschillende talen kun je de volgende activiteiten doen:
- Vergelijk bepaalde woorden– welke woorden klinken een beetje hetzelfde?
- Vergelijk ook de schriften! Welke klank hoort bij welk teken?Welke tekens in verschillende talen klinken (min of meer) hetzelfde? Welke tekens lijken op elkaar maar klinken juist heel anders?
- Hierna kun je de verschillende thuistalen en -dialecten van de kinderen in de klas zichtbaar maken:
- Welkomstwoorden in verschillende talen aan de muur hangen (ouders vragen)
- Een bord maken met foto’s kinderen+vlag+naam+ evt. favoriet woord/begroeting/…in de thuistaal
- Memory maken en spelen met welkomstwoorden in verschillende talen
- Afhankelijk van het thema van het boek kun je praten over alledaagse gewoontes in verschillende culturen. Een boek met duidelijke prenten wordt al snel begrepen in elke taal. De centrale vraag is: hoe gaat het bij jou thuis? Praat zowel over verschillen en over overeenkomsten! We doen immers soms dingen anders, maar vaak ook hetzelfde!
- N.a.v. dit gesprek over gewoontes kun je in de klas een familiemuur maken: kinderen en ouders maken foto’s van alledaagse dingen in de thuissituatie. Deze foto’s worden opgehangen. Deze muur is dan ook weer een mooi vertrekpunt om te praten over inrichting, spullen, gewoontes, eten enz. bij de verschillende kinderen thuis.
- Sommige boeken geven aanleiding om te praten over verschillende voorwerpen/de inrichting bij verschillende kinderen thuis.
- In de onderbouw kun je kinderen vragen dingen mee te nemen uit hun huis voor in de hoeken in de klas (huishoek, winkelhoek, keukentje) Denk aan dingen uit de keuken, voor in een winkeltje om mee te (bv. verpakkingen met een ander schrift erop, een tajine enz.). Voor de dingen in de hoeken worden geplaatst, kunnen de kinderen in de kring hun voorwerpen laten zien en er over vertellen.
- Je kunt kinderen vragen hun eigen huis/keuken/kamer te tekenen. Afhankelijk van de leeftijd schrijft het kind zelf, de leerkracht of de ouder er evt. letters/woorden/een verhaaltje bij. Wie weet lukt dat sommige kinderen in meerdere talen! Kinderen kunnen naderhand aan elkaar hun werk laten zien en er over vertellen.
- Zie verder ook de pagina Onderwijs en Kinderopvang voor meer algemene tips voor activiteiten met anders- en meertalige kinderboeken.
Anderstalige boeken aanschaffen voor de klassen/schoolbibliotheek
De Kinderboekenweek 2023, “Bij mij thuis”, is natuurlijk ook een mooie aanleiding om een start te maken met het toevoegen van (meer) anderstalige kinderboeken in de thuistalen van de kinderen in de klas/op school aan de klassenbibliotheek en/of schoolbibliotheek. Ga naar de pagina “Anderstalige boeken” om boeken te zoeken (klik hier)
Waarom en hoe?
Anderstalige boeken geven een mooie aanleiding om te praten over welke talen er bij de kinderen thuis gesproken worden en over de verschillende thuisculturen; de verschillen en overeenkomsten qua gewoontes, feesten vieren enz.
Kinderen kunnen hun thuistalen laten horen, en het bijbehorende schrift laten zien. Zo zet je anderstalige kinderen in het zonnetje, wat een positief effect heeft op hun welbevinden, en daarmee op hun schoolsucces. Eentalige kinderen leren zo over andere talen en culturen en zullen daarmee een open, positieve houding ontwikkelen tegenover (het leren van) talen en culturen. Ook kun je vragen ouders te komen voorlezen. Voor meer informatie over het benutten van meertaligheid; de voordelen daarvan: klik hier. Voor meer ideeën over het inzetten van anderstalige boeken: klik hier.